|
در این میان، نگارخانه رضوان که سال‌هاست به همت مؤسسه آفرینشهای هنری
آستان قدس رضوی میزبان نمایشگاه‌های گوناگون هنری است، با برپایی نمایشگاه «نی‌نوا»؛
تابلو و چیدمان‌های عاشورایی محسن توسلی هنرمند برجسته این شهر مقدس، میزبان
هنردوستان شیفته سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) شده است.
به مناسبت فرا رسیدن تاسوعا و عاشورای حسینی به نمایشگاه نی‌نوا سری می‌زنیم؛
نمایشگاهی که در آثار آن، نقوش و خطوط با رنگ‌های زرد و قرمز در هم آمیخته و پرده
دیگری از واقعه عاشورا را به تصویر کشیده است.
موجی به جنبش آمد
دستان بریده آبی‌رنگ در آسمان خونین بوم به نظاره
خورشیدهای طلایی و قرمز نشسته‌اند؛ خورشیدهایی که انواری از خطوط شکسته را بر دل
هر بیننده‌ای می‌پاشند و او را به روز واقعه می‌برند؛ «روزی که شد به نیزه سر آن بزرگوار...
خورشید سر برهنه برآمد ز کوهسار.... موجی به جنبش آمد و برخاست کوه‌کوه... ابری به
بارش آمد و بگریست زار‌زار.»
نمایشگاه نی‌نوا با 72 اثر نقاشی‌خط در ابعاد مختلف به
یاد شهیدان کربلا دریچه جدیدی را به سوی دوست‌داران فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی
گشوده است. محسن توسلی می‌گوید:
«برپایی نمایشگاه نی‌نوا با حمایت مجموعه هنری رضوان مؤسسه آفرینشهای هنری آستان
قدس رضوی چهل روز قبل کلید خورد. تعدادی از آثار نمایشگاه را در گذشته خلق کرده
بودم و بعضی از آثار نیز در تابستان سال جاری کشیده شد. خطوطی که در بیشتر آثار
نقاشی‌خط قابل مشاهده است، فقط فرم است و عبارات و جملات نوشتاری نیست. به بیانی
دیگر تصویری که از کتیبه‌ها در ذهن داشتم را در این آثار پیاده کردم تا مخاطبان آن‌ها
را تماشا کرده و موضوع مقدس‌شان را درک کنند»
گُلی گم کرده‌ام
«گلی گم کرده‌ام می‌جویم او را... به هر گل
می‌رسم می‌بویم او را... گل من یک نشان در بدن داشت... یکی پیراهن کهنه به تن
داشت». این بیت شعر بر روی تابلویی در کنار پیراهن‌های منقوش و پرده‌های سفید
آویخته به نی با تصویرهای طلایی‌رنگ شیرها و پرندگان قرار گرفته است. در بخشی از
نمایشگاه نی‌نوا از پرده به جای بوم استفاده شده است. این پرده‌ها یا به نوعی پرچم‌ها،
با نمادهای عاشورایی مزین شده‌اند. توسلی در این باره ابراز می‌کند: «مشابه این
پرده‌ها را در مراسم سوگواری حسینی در خیابان‌ها و هیئت‌ها بیشتر می‌بینیم. با
اجرای چنین آثاری و نمایش آن‌ها در نگارخانه، می‌خواستم توجه مخاطبان را به این
پرده‌ها جلب کنم تا وقتی آن‌ها را در خیابان دیدند با دقت بیشتری به بررسی‌شان
بپردازد. با مطالعه بر روی نمادهای شیر و پرنده و... هم به روایت‌های جالبی
برخوردم که سینه به سینه به ما رسیده است. از هنر و این روایت‌ها می‌توان برای
اسطوره‌سازی نمادها و شخصیت‌های مقدس استفاده کرد.»
تابلوی چاپی «می‌گویند آن هنگام که علی‌اکبر در خون خود غلتید، پرنده‌ای
سپید، بال خود را به خون او آغشت، تا خبر شهادتش را برای مادرش رباب ببرد» بیانگر یکی از این روایت‌هاست. تابلویی
که در کنار آثار توسلی با مضمون شهادت حضرت علی‌اکبر(ع)، حضرت علی‌اصغر(ع) و حضرت
عباس(ع) به نمایش گذاشته شده است. مریم امام‌وردی که دارای مدرک فوق ممتاز و مدرس
انجمن خوش‌نویسان است، می‌گوید: «برای نخستین بار است که استفاده از نی را در زیر
آثار نمایشگاهی می‌بینم که می‌تواند نمود یک علم برای ما باشد. رنگ‌های به کار رفته
در آثار هم موجب شده تا حال و هوای محرم را در نمایشگاه نی‌نوا حس کنیم. امیدوارم
سوگواران حسینی از برپایی این نمایشگاه مطلع شوند و با حضور در آن، عزاداری محرم
را به گونه دیگری تجربه کنند»
گمگشته در دشت شقایق
شمع‌ها یکی پس از دیگری روشن می‌شوند و نورشان روی
تابلوهای چیده شده بر پارچه بزرگ مشکی بخش میانی نگارخانه منعکس می‌شود. این
تابلوها به خطوط و رنگ‌های زرد، قرمز، قهوه‌ای و سبز مزین هستند و شمع‌های کوچکی
آن‌ها را در بر گرفته است. در قسمت فوقانی این بخش نمایشگاه، تابلو عکسی از بانوان
عزادار با روبند و چادر مشکی گذاشته شده است. این تابلو برگرفته از مجموعه سَبایا(به
اسارت گرفته‌شدگان) است که توسط سیدعلی حسینیان نسب از یک مجلس عزاداری در عراق
عکاسی شده است. در کنار آن هم تابلویی با عبارت «می‌گویند وقتی بیابان کربلا گلگون
از خون شهدا بود، زینب، گمگشته در دشت شقایق، زیر لب زمزمه می‌کرد، آیا تو حسین
منی؟» قابل رؤیت است. این بخش نمایشگاه نشان‌دهنده قتل‌گاه و هر کدام از تابلوها
نماد یکی از شهدای بر خاک و خون تپیده است. محسن عبادی؛ یکی دیگر از هنرمندان خوش‌نویس
حاضر در نمایشگاه بیان می‌کند: «نمایشگاه نی‌نوا، یک نمایشگاه دلی است که مثل سایر
نمایشگاه‌های مفهومی محسن توسلی بسیار موفق است. این نمایشگاه فقط محدود به هنر
نقاشی‌خط نمی‌شود و در آن چندین مفهوم و مدیا همچون نوا و نوحه و روایت‌های کوتاه
با یکدیگر تجمیع شده است.همچنین
کاراکتر خورشید در بعضی از تابلوها به چشم می‌خورد که به شعر محتشم کاشانی
"خورشید سر برهنه برآمد ز کوهسار..." و بر نیزه کردن سر سیدالشهدا(ع)
اشاره دارد. تنوع آثار نمایشگاه، مقتل‌های بصری را پیش روی ما نهاده است». همچنین
جواد سیران؛ دارای مدرک فوق ممتاز از انجمن خوش‌نویسان ایران با تأکید بر اینکه
نمایشگاه‌های محسن توسلی متفاوت از یکدیگر است و نمی‌توان آن‌ها را پیش‌بینی کرد،
می‌گوید: «می‌توان تنوع جالب توجهی در فرم، رنگ، اصول زیبایی‌شناسی و روابط خطی در
تابلوهای نمایشگاه‌های این هنرمند دید. این نمایشگاه هم بیانگر رسالت امام حسین(ع)
است. چراکه مردم باید متفکرانه به واقعه عاشورا بیندیشند و انسان‌وار زندگی کنند.
رنگ‌های گرم و پر شور آثار نمایشگاه نی‌نوا، رنگ تفکر و بیانگر پیام عاشورا است.
با تماشای این تابلوهای پر نور به این نکته می‌رسیم که درست است واقعه‌ای تلخ و غم‌انگیز
اتفاق افتاده اما در پس آن خورشیدی است. خورشیدی که اگر آن را در عصر حاضر درک
کنید به نور خدا متصل می‌شوید و می‌توانید درست زندگی کنید»
وقتی که آسمان خون گریست
«می‌گویند وقتی دستان عباس از تن جدا شد،
جبرئیل، دو بال همچون فرشتگان به او هدیه کرد؛ می‌گویند وقتی تیر سه شعبه گلوی
نازک علی‌اصغر شش ماهه را نشانه رفت، آسمان گریست و خون بارید و...» وقتی این
عبارت‌ها را می‌خوانید، به نوای شورانگیز عاشورایی گوش فرا می‌دهید و به یاد شهدای
دشت کربلا شمعی روشن می‌کنید، بیشتر در پیچ و تاب طرح آثار نمایشگاه نی‌نوا غرق می‌شوید. تجسم روز عاشورا برای هنردوستان اهل دل
در این نمایشگاه سخت نیست. جواد یوسفی‌زاده؛ یکی دیگر از مخاطبان نمایشگاه نی‌نوا
می‌گوید: «دیدن آثار این نمایشگاه حس حضور در مراسم سوگواری محرم را به انسان
منتقل می‌کند. به طور مثال آثاری که به شکل پیراهن سفید هستند و می‌توانستند بر تن
شهیدان باشند، برایم جالب توجه بود. این آثار مرا به یاد کودکان دشت کربلا به ویژه
حضرت علی‌اصغر(ع) انداخت.»
نمایشگاه نی‌نوا دعوتی برای حضور در مجلس عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) است که به شیوه‌ای هنرمندانه واقعه عاشورا
را روایت می‌کند. ماندانا یمینی؛ مدیر مجموعه هنری رضوان مؤسسه آفرینشهای هنری
آستان قدس رضوی با تأکید بر اینکه تنوع نوع ارائه آثار در نمایشگاه نی‌نوا چشم‌گیر
است، خاطرنشان می‌کند: «این مجموعه مناسبت‌های مذهبی را به شیوه‌ای هنرمندانه
گرامی می‌دارد و از هنرمندانی که آثار بداهه و زیبایی برای آن مناسبت ویژه اجرا می‌کنند،
حمایت می‌کند. نمایشگاه نی‌نوا تا 28 شهریور 1398 در دو شیفت صبح و بعدازظهر در
نگارخانه رضوان مشهد واقع در خیابان کوهسنگی 17، شماره 16 پذیرای علاقه‌مندان است.
البته در تلاش هستیم این نمایشگاه پس از اتمام نمایش در مشهد در قالب برنامه گالری‌‌گردی
در شهرهایی مانند بیرجند هم در معرض دید اهل هنر و معرفت قرار گیرد»
|